മൂന്നില്‍ പഠിക്കുമ്പോഴാണ് കരഞ്ഞ് നേടിയ അനുവാദവുമായി ആദ്യമായി മൃഗശാല കാണാന്‍ പോയത്. അതൊരു സംഭവമായിരുന്നു.

പറത്താട്ടിയുടെ മുല്ലക്കര മുണ്ടൂര്‍ ബസ്സിലായിരുന്നു തൃശ്ശൂര്‍ക്കുള്ള ആ യാത്ര. കുന്നംകുളം റൂട്ടിലെ ആദ്യത്തെ ബെന്‍സ് ബസ്സായിരുന്നു ‘പറത്താട്ടില്‍’. ആന ചിന്നം വിളിക്കും പോലെത്തെ അതിന്റെ ‘പോം പോം’ വിളി ഇന്നും കാതിലുള്ളതുപോലെ… നല്ല രസമായിരുന്നു അത് കേൾക്കാൻ. ഡോഡ്ജ്, ഫര്‍ഗോ, ബെഡ്‌ഫോര്‍ഡ് എന്നിവയൊക്കെയായിരുന്നു അക്കാലത്തെ സാധാരണ യാത്രാശകടങ്ങള്‍.

ഒക്ടോബറിലെ വനമഹോത്സവകാലത്താണ് ആ മൃഗശാലയാത്ര. മേല്‍നോട്ടം പരമേശ്വരന്‍ മാഷിനായിരുന്നു. ചൂരി കൃഷ്ണന്‍ മാഷും ലക്ഷ്മിക്കുട്ടി ടീച്ചറും സഹായികൾ. പരമേശ്വരന്‍ മാഷിന്റെ കയ്യില്‍ അപ്പോഴുമുണ്ടായിരുന്നു ചൂരൽ!

ഇന്നത്തെപോലെ അന്നും സ്‌കൂൾ കുട്ടികള്‍ക്ക് പ്രവേശനം സൗജന്യമാണ്. എട്ടണയാണ് ഓരോ കുട്ടിക്കും ചെലവ്.  എട്ടണയെന്നാല്‍ അര ഉറുപ്പിക. ഇന്നത്തെ അമ്പത് പൈസ. പത്ത് പൈസയാണ് കുട്ടികള്‍ക്ക് ബസ്സുകൂലി.

രാമവര്‍മ്മ തിയ്യേറ്ററിന് മുമ്പിലാണ് ബസ്സ് കൊണ്ടു നിര്‍ത്തിയത്. സ്വരാജ് റൗണ്ടിൽ, നെഹ്‌റു പാർക്കിന്റെ കിഴക്ക് ഭാഗത്തെ പ്രധാന കവാടത്തിന് എതിരെ ആയിരുന്നു തിയ്യേറ്റർ. രാമവര്‍മ്മ എന്ന പേര് പിന്നീട് സ്വപ്ന തിയ്യേറ്റർ ആയി. ഇന്നാ തിയ്യേറ്റർ തന്നെ ഇല്ല.

ബസ്സ് ഇറങ്ങിയോടത്ത് നിന്ന് ചെമ്പൂക്കാവു വരെ വരിപിടിച്ച് നടത്തം. റൗണ്ടില്‍ തലങ്ങും വിലങ്ങും വാഹനങ്ങള്‍ പുക ചീറ്റിപ്പായുന്നു. ഇന്നത്തെ പോലെ റൗണ്ടിലന്ന് വണ്‍വേ ഇല്ല. ഞങ്ങള്‍ കുട്ടികളെ അത്ഭുതപ്പെടുത്തിയ ആദ്യത്തെ നഗരകാഴ്ച അതാകണം.

പരമേശ്വരന്‍ മാഷിന്റെ മൂത്ത മകന്‍ ഗോപനും ഞങ്ങളോടൊപ്പം ഉണ്ടായിരുന്നു. ഇടത് ചേർന്ന് ഞങ്ങളുടെ ‘കൂ കൂ കൂകും തീവണ്ടി’ പോല ബോഗികൾ തീർത്തുളള നടത്തം കൂകി കൂകി മുന്നോട്ട് ഏതാനും വാര ചെന്നപ്പോൾ, മുന്നില്‍ അതാ ഞങ്ങളെയും നോക്കി നില്‍ക്കുന്ന ഒരാൾരൂപം. അതൊരു രാജാവിന്റെ പ്രതിമയാണെന്നും രാജാവിന്റെ പേര് രാമവര്‍മ്മയാണെന്നും കൃഷ്ണന്‍മാഷാണ് പറഞ്ഞു തന്നത്. പ്രതിമയാണെങ്കിലും ആദ്യമായി ഒരു രാജാവിനെ കണ്ട സന്തോഷം ഞങ്ങൾ കുട്ടികൾക്ക്!

രാജാവ് നില്ക്കുന്നിടത്ത്, തൊട്ടുമുൻപിൽ ഇടത്തോട്ട് തിരിഞ്ഞ്, രണ്ടടി വെയ്ക്കുമ്പോഴേക്കും ഇടത്തോട്ട് തിരിഞ്ഞ് നേരെ പോകണം. മോഡല്‍ സ്‌കൂളും സാഹിത്യ അക്കാദമിയും ടൗണ്‍ഹാളും പഴയ ജില്ലാക്കോടതിയും താലൂക്കാപ്പീസും മന്ത്രിമാര്‍ തൃശ്ശൂരില്‍ വരുമ്പോള്‍ താമസിക്കുന്ന രാമനിലയവും ഒക്കെ എന്തെന്നും എങ്ങനെയെന്നും ആ നടപ്പിലെ കാഴ്ചകളിൽ അറിഞ്ഞു.
(വലുതാകുമ്പോള്‍ ഇവിടങ്ങളിൽ പോയി വാര്‍ത്ത’കളെടുത്ത് കഴിയേണ്ടി വരുമെന്ന് അന്നത്തെ ഞാനെന്ന ആ കുട്ടിയെങ്ങനെ അറിയാൻ..!)

രാമനിലയത്തിന്റെ മുന്നിൽ കൂടെ ഞങ്ങളുടെ കൂകിപ്പായും തീവണ്ടി ചെന്ന് നിന്നത് മൃഗശാലയ്ക്ക് മുന്നിൽ. മൃഗശാലയിലെ കാഴ്ചാ വിശേഷങ്ങളൊന്നും അധികം ഓർമ്മയിലില്ല. ഗേറ്റിനു മുന്നിൽ ഞങ്ങൾ കൂടി നിന്നതും ഉള്ളിൽ അവിടെയും ഇവിടെയും ഒക്കെ ഓടിച്ചാടി നടന്നതും മൃഗശാലയിലെ കാഴ്ചബംഗ്ളാവിൽ അച്ചടക്കത്തോടെ കേറിയിറങ്ങിയതും എല്ലാം നേർത്ത ഓർമ്മപോലെ ഉണ്ട്. പക്ഷെ, അന്ന് അവിടെ കണ്ടതില്‍ കുറുക്കനെ ഒഴിച്ചുള്ള മൃഗങ്ങളൊക്കെ ഞാനതുവരെ കാണാത്തതായിരുന്നു. ആ കാഴ്ചകളോരോന്നും അക്കാലത്ത് പലരോടും പങ്കു വെച്ചതും ഓർമ്മയിലുണ്ട്!

പിന്നെയുള്ളത്, തിരിച്ചു പോരുമ്പോള്‍ റൗണ്ടിലെ പത്തൻസ് ഹോട്ടലില്‍ നിന്നും മസാലദോശ കഴിച്ചതിന്റെ രുചിയാണ്. അതിന്നും നാവിലൂറുന്നുണ്ട്. പത്തൻസിന്റെ അടുത്ത് ഇന്ത്യന്‍ കോഫി എന്നൊന്ന് ഉണ്ടെന്നും അത് നമ്മുടെ രാജ്യത്തിന്റെ കാപ്പിക്കടയാണെന്നും കൂട്ടുകാരന്‍ അജയനാണ് പറഞ്ഞുതന്നത്. അവിടെ വെളുത്ത കുപ്പായമിട്ട് തൊപ്പിവെച്ച പോലീസുകാരാണ് കാപ്പി ഉണ്ടാക്കിത്തരികയെന്ന് അവൻ പറഞ്ഞത് എനിക്കന്നത്ര വിശ്വസിക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞില്ല.

പിന്നീട്, പടിഞ്ഞാറേക്കോട്ടയില്‍ മൂരിച്ചന്തക്കടുത്തുള്ള മാതയിലേക്ക്  ഉണ്ണിയാര്‍ച്ച സിനിമ കാണാന്‍ സ്‌കൂളില്‍ നിന്ന് കൊണ്ടുപോയതും തേക്കിന്‍കാട്ടില്‍ കൊണ്ടുപോയി കമല സര്‍ക്കസ്സ് കാട്ടിത്തന്നതും സ്‌കൂള്‍ക്കാലത്തെ മറ്റു ചില സംഭവബഹുലമായ ഓര്‍മ്മകളാണ്.

അതിനൊക്കെ അനുവാദവും കാശും കിട്ടാന്‍ വേണ്ടി വിങ്ങിപ്പൊട്ടിയതിനും ഏങ്ങിക്കരഞ്ഞതിനും പൊതിരെ അടി മേടിച്ചതിനും കണക്കില്ല. അനുവാദം കിട്ടാൻ അടി വാങ്ങി കൂട്ടിയതൊക്കെ ഈ സങ്കടക്കടലിൽ ഇന്നും കിടപ്പുണ്ട്.  

പൂരപ്പറമ്പില്‍ ഇഷ്ടപ്പെട്ട പാവയും പീപ്പിയും വാങ്ങിത്തരാതിരുന്നതിന് കണ്ണീര്‍ വീഴ്ത്തിയിട്ടുണ്ട്. ചെരിപ്പിനായും ശീലക്കുടക്കായും വാശി പിടിച്ചിട്ടുണ്ട്. പാല്‍പ്പല്ല് പുരപ്പുറത്തേക്ക് എറിഞ്ഞ് കീരിക്ക് കൊടുത്തതിന് സങ്കടപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. വലുതായെന്നും ഇനി വാറ്ട്രൗസര്‍ ഇടില്ലെന്നും പറഞ്ഞ് ചിണുങ്ങിയിട്ടുണ്ട്, പിണങ്ങിയിട്ടുണ്ട്.